کد مطلب:117 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:462
مکان نمازگزار
مكان نمازگزار چند شرط دارد:
شرط اوّل:
مباح باشد.
مسأله 883 ـ كسی كه در ملك غصبی نماز می خواند اگرچه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد نمازش باطل است ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد.
مسأله 884 ـ نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه صاحب منفعت، باطل است، مثلاً در خانه اجاره ای اگر مالك خانه یا شخص دیگری بخواهد نماز بخواند بدون اجازه مستأجر نماز باطل است و همچنین است اگر در ملكی كه دیگری در آن حقّی دارد نماز بخواند باطل است.
مثلاً اگر وصیت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدا نكنند نمی شود در ملك او نماز خواند.
مسأله 885 ـ كسی كه در مسجد نشسته اگر دیگری جای او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محلّ دیگری بخواند.
مسأله 886 ـ اگر در جائی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جائی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید نماز او صحیح است مگر آنكه خودش غصب كرده باشد.
[153]
مسأله 887 ـ اگر بداند جایی غصبی است، ولی نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند نماز او باطل می باشد.
مسأله 888 ـ كسی كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه وسیله نقلیه یا حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.
مسأله 889 ـ تصرّف در زمین غصبی كه فعلاً مالك مشخّصی ندارد جایز نیست و نماز خواندن در آن باطل است و برای تعیین تكلیف آن باید به مجتهد جامع الشّرائط رجوع شود. همچنین اگر مصالح ساختمانی از قبیل آهن، آجر و مانند آن را غصب كرده با آن خانه یا مغازه بسازد و مالك آن مصالح را نشناسد تصرّف در آن خانه و مغازه اگر عرفاً تصرّف در مال غصبی محسوب شود جایز نیست و نماز در آن باطل است و باید به مجتهد جامع الشرائط رجوع شود.
مسأله 890 ـ كسی كه در ملكی با دیگری شریك است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریكش نمی تواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند.
مسأله 891 ـ اگر با عین پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام و نمازش هم در آن باطل است، و همچنین است اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد كه از مالی كه خمس یا زكاتش را نداده بدهد.
مسأله 892 ـ اگر صاحب ملك به زبان، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلباً راضی نیست، نماز خواندن در ملك او باطل است. و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلباً راضی است نماز صحیح است.
مسأله 893 ـ تصرّف در ملك میّتی كه خمس یا زكات بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است مگر آنكه بنا داشته باشند كه آن بدهكاریها را بدهند.
مسأله 894 ـ تصرّف در ملك میّتی كه به مردم بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است و این در صورتی است كه بدهكاری به اندازه همه مال باشد. ولی تصرّفات جزئی مانند تجهیز میّت (یعنی خرج كفن و دفن) به طور متعارف از طرف ورثه مانع ندارد، ولی اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد و بدانند چون بدهكاری او كم است طلبكار یا طلبكاران راضی هستند و ورثه هم تصمیم داشته باشند كه بدون مسامحه بدهی او را بدهند، تصرّف در آن ملك و نماز خواندن در آن اشكال ندارد لیكن در این
[154]
صورت بنابر احتیاط واجب باید از ولیّ میّت هم اجازه بگیرند.
مسأله 895 ـ اگر میّت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غائب باشند، تصرّف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرّفات جزئی كه برای كفن و دفن معمول است اشكال ندارد.
مسأله 896 ـ نماز خواندن در اماكن عمومی مانند هتل ها، مسافرخانه ها و حمام ها كه برای ورود مسافران و مشتریان آماده است اشكال ندارد ولی نماز خواندن برای دیگران كه مسافر و مشتری آن اماكن نیستند اگر قرینه ای كه دلالت بر رضایت صاحب آن بكند وجود داشته باشد مانع ندارد، امّا نماز خواندن در اماكن خصوصی بدون اجازه مالك آن جایز نیست، ولی اگر اجازه تصرّفات دیگری دهد كه معلوم شود برای نماز خواندن نیز راضی است می تواند در آنجا نماز بخواند. مثل اینكه كسی را برای صرف غذا و استراحت دعوت كند كه مسلماً برای نماز رضایت دارد.
مسأله 897 ـ در زمین های بسیار وسیعی كه دور از شهرها و روستاها قرار دارد و معمولاً چراگاه حیوانات است و زراعتی فعلاً در آن نیست اگرچه صاحبانش راضی نباشند نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشكال ندارد، و در زمینهای زراعتی هم كه نزدیك شهرها و روستاها واقع شده اند و دیوار ندارند اگرچه در مالكین آنها صغیر و دیوانه باشد نماز خواندن و عبور كردن و تصرّفات جزئی دیگر كه مضرّبه محصول زمین نباشد اشكال ندارد، ولی اگر یكی از صاحبانش ناراضی باشد تصرّف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوّم:
استقرار است.
مسأله 898 ـ مكان نمازگزار باید آرام و بدون حركت باشد، لذا نماز در وسائل نقلیه ای كه در حال حركت باعث تكان خوردن و عدم آرامش انسان می شود باطل است. مگر در زمان ناچاری ـ مثلاً تنگی وقت ـ كه در این صورت نیز باید تا جایی كه می تواند شرایط نماز را رعایت كند و هنگام حركت و تكان خوردن چیزی نخواند و هرگاه وسیله نقلیه تغییر مسیر داد خود را به سمت قبله بچرخاند.
مسأله 899 ـ نماز خواندن در وسائل نقلیه ای كه موجب حركت و تكان
[155]
خوردن انسان نمی شود و انسان در آن وسائل آرامش دارد; مثل كشتی، هواپیما، قطار با رعایت شرایط نماز، مثل قبله، اشكال ندارد.
مسأله 900 ـ نماز روی خرمن گندم و جو و تپّه ای از رمل و مانند اینها كه نمی شود استقرار پیدا كرد باطل است، امّا اگر حركت كم باشد كه بتوان واجبات نماز را انجام داد و شرایط دیگر را رعایت كرد مانع ندارد.
مسأله 901 ـ در جائی كه به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیّت و مانند اینها اطمینان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر به امید تمام كردن شروع كند اشكال ندارد و اگر به مانعی برنخورد نمازش صحیح است، و در جائی كه ماندن در آن حرام است (مثلاً جائی كه خطر خراب شدن سقف یا ریزش كوه یا تصادف و...) نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است لیكن مرتكب حرام شده است. و همچنین روی چیزی كه ایستادن و نشستن روی آن حرام است مانند فرش یا روزنامه ای كه اسم خدا و آیات قرآن بر آن نوشته شده نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است امّا مرتكب حرام شده است.
مسأله 902 ـ بودن مرد با زن نامحرم در جای خلوت كه دیگری نمی تواند به آنجا وارد شود خلاف احتیاط است و احتیاطاً در آنجا نماز نخوانند ولی اگر یكی از آنها مشغول نماز باشد و دیگری وارد شود نماز او اشكال ندارد.
مسأله 903 ـ نماز خواندن در محلّی كه مجلس گناه است مثلاً در آنجا شراب می نوشند، قمار می كنند، غیبت می كنند یا تار و مانند آن می زنند، خلاف احتیاط است.
مسأله 904 ـ احتیاط واجب آن است كه در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب را نخوانند ولی در حال ناچاری مانع ندارد.
مسأله 905 ـ خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد بلكه مستحب است در داخل خانه كعبه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شرط سوّم:
در جائی نماز بخواند كه بتواند واجبات نماز را انجام دهد.
مسأله 906 ـ در جائی كه سقف آن كوتاه است و نمی تواند در آنجا راست
[156]
بایستد یا به اندازه ای كوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد نباید نماز بخواند، و اگر ناچار شود كه در چنین جائی نماز بخواند باید قدری كه ممكن است قیام و ركوع و سجود را بجا آورد.
مسأله 907 ـ انسان باید رعایت ادب را بكند و جلوتر از قبر پیغمبر و امام(علیه السلام)نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد حرام است و نماز هم باطل است، امّا مساوی قبر مطهّر معصوم نماز خواندن باطل نیست گرچه احترام معصوم و رعایت ادب پسندیده و خوب است.
مسأله 908 ـ اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهّر معصوم حائل باشد كه بی احترامی نشود اشكال ندارد ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه ای كه روی آن افتاده كافی نیست.
شرط چهارم:
موجب نجاست لباس و بدن نمازگزار نشود.
مسأله 909 ـ مكان نمازگزار اگر نجس است نباید به طوری تر باشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد مگر نجاستی باشد كه در نماز معفوّ است. ولی جائی كه پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد در صورتی كه خشك هم باشد نماز باطل است، و احتیاط مستحبّ آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
شرط پنجم:
مرد بر زن مقدم باشد.
مسأله 910 ـ در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد و بهتر است جای سجده زن از جای ایستادن مرد كمی عقب تر باشد، بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است و در این حكم بین محرم و نامحرم یا زن و شوهر تفاوتی ندارند، و همینطور بین نماز واجب و مستحب فرق ندارد.
مسأله 911 ـ اگر زن در كنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است امّا اگر یكی قبلاً وارد نماز شده باشد نماز او صحیح است ولی نماز دوّمی باطل است.
[157]
مسأله 912 ـ اگر میان مرد و زن دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد كه یكدیگر را نبینند یا بین آنها ده ذراع كه تقریباً 5 متر است فاصله باشد نمازشان صحیح است.
مسأله 913 ـ اگر زن در طبقه دوّم نماز بخواند گرچه جلوتر یا مساوی مرد باشد نمازش صحیح است حتّی اگر ارتفاع كمتر از 10 ذراع یعنی كمتر از پنج متر باشد.
شرط ششم:
مسطح بودن مكان نمازگزار.
مسأله 914 ـ جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او نباید بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلندتر باشد و احتیاط واجب آن است كه از سر انگشتان پا هم بیشتر از این پست و بلندتر نباشد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است
مسأله 915 ـ در شرع مقدّس اسلام بسیار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است و بعد از آن مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و بعد مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدّس و بعد مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محلّه، و بعد از مسجد محلّه، مسجد بازار است.
مسأله 916 ـ برای زنها بهتر آن است كه نماز را در خانه و اطاق اختصاصی خود بخوانند. ولی اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند بهتر است در مسجد نماز بخوانند، و اگر راهی برای یادگرفتن احكام و مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
مسأله 917 ـ نماز در حرم امامان «(علیهم السلام)» مستحب بلكه بهتر از مسجد است. و نماز در حرم مطهّر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر دویست هزار نماز است.
مسأله 918 ـ زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد مستحّب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد مكروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
مسأله 919 ـ مستحب است انسان با كسی كه از روی بی اعتنائی به مسجد
[158]
مسلمانها حاضر نمی شود رابطه دوستی برقرار نكند، با او غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسایه او نشود، از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است
مسأله 920 ـ نماز خواندن در موارد زیر مكروه است: حمّام، زمین نمكزار، مقابل انسان، مقابل دری كه باز است، در جادّه و خیابان و كوچه اگر برای كسانی كه عبور می كنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام و نماز باطل است، مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه و هرجا كه كوره آتش باشد، مقابل چاه و گودالی كه محلّ بول باشد، روبروی عكس و روبروی مجسمه چیزی كه روح دارد مگر آنكه روی آن پرده بكشند، در اطاقی كه جُنُب در آن باشد، در جائی كه عكس باشد اگرچه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر و در قبرستان.
مسأله 921 ـ كسی كه در محلّ عبور مردم نماز می خواند، یا كسی روبروی اوست مستحبّ است جلوی خود چیزی بگذارد كه میان او و آنها حائل گردد حتّی اگر عصا، تسبیح یا ریسمانی باشد.
شرط اوّل:
مباح باشد.
مسأله 883 ـ كسی كه در ملك غصبی نماز می خواند اگرچه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد نمازش باطل است ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد.
مسأله 884 ـ نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه صاحب منفعت، باطل است، مثلاً در خانه اجاره ای اگر مالك خانه یا شخص دیگری بخواهد نماز بخواند بدون اجازه مستأجر نماز باطل است و همچنین است اگر در ملكی كه دیگری در آن حقّی دارد نماز بخواند باطل است.
مثلاً اگر وصیت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدا نكنند نمی شود در ملك او نماز خواند.
مسأله 885 ـ كسی كه در مسجد نشسته اگر دیگری جای او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محلّ دیگری بخواند.
مسأله 886 ـ اگر در جائی كه نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جائی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید نماز او صحیح است مگر آنكه خودش غصب كرده باشد.
[153]
مسأله 887 ـ اگر بداند جایی غصبی است، ولی نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند نماز او باطل می باشد.
مسأله 888 ـ كسی كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه وسیله نقلیه یا حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.
مسأله 889 ـ تصرّف در زمین غصبی كه فعلاً مالك مشخّصی ندارد جایز نیست و نماز خواندن در آن باطل است و برای تعیین تكلیف آن باید به مجتهد جامع الشّرائط رجوع شود. همچنین اگر مصالح ساختمانی از قبیل آهن، آجر و مانند آن را غصب كرده با آن خانه یا مغازه بسازد و مالك آن مصالح را نشناسد تصرّف در آن خانه و مغازه اگر عرفاً تصرّف در مال غصبی محسوب شود جایز نیست و نماز در آن باطل است و باید به مجتهد جامع الشرائط رجوع شود.
مسأله 890 ـ كسی كه در ملكی با دیگری شریك است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریكش نمی تواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند.
مسأله 891 ـ اگر با عین پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام و نمازش هم در آن باطل است، و همچنین است اگر به ذمّه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد كه از مالی كه خمس یا زكاتش را نداده بدهد.
مسأله 892 ـ اگر صاحب ملك به زبان، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلباً راضی نیست، نماز خواندن در ملك او باطل است. و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلباً راضی است نماز صحیح است.
مسأله 893 ـ تصرّف در ملك میّتی كه خمس یا زكات بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است مگر آنكه بنا داشته باشند كه آن بدهكاریها را بدهند.
مسأله 894 ـ تصرّف در ملك میّتی كه به مردم بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است و این در صورتی است كه بدهكاری به اندازه همه مال باشد. ولی تصرّفات جزئی مانند تجهیز میّت (یعنی خرج كفن و دفن) به طور متعارف از طرف ورثه مانع ندارد، ولی اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد و بدانند چون بدهكاری او كم است طلبكار یا طلبكاران راضی هستند و ورثه هم تصمیم داشته باشند كه بدون مسامحه بدهی او را بدهند، تصرّف در آن ملك و نماز خواندن در آن اشكال ندارد لیكن در این
[154]
صورت بنابر احتیاط واجب باید از ولیّ میّت هم اجازه بگیرند.
مسأله 895 ـ اگر میّت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غائب باشند، تصرّف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرّفات جزئی كه برای كفن و دفن معمول است اشكال ندارد.
مسأله 896 ـ نماز خواندن در اماكن عمومی مانند هتل ها، مسافرخانه ها و حمام ها كه برای ورود مسافران و مشتریان آماده است اشكال ندارد ولی نماز خواندن برای دیگران كه مسافر و مشتری آن اماكن نیستند اگر قرینه ای كه دلالت بر رضایت صاحب آن بكند وجود داشته باشد مانع ندارد، امّا نماز خواندن در اماكن خصوصی بدون اجازه مالك آن جایز نیست، ولی اگر اجازه تصرّفات دیگری دهد كه معلوم شود برای نماز خواندن نیز راضی است می تواند در آنجا نماز بخواند. مثل اینكه كسی را برای صرف غذا و استراحت دعوت كند كه مسلماً برای نماز رضایت دارد.
مسأله 897 ـ در زمین های بسیار وسیعی كه دور از شهرها و روستاها قرار دارد و معمولاً چراگاه حیوانات است و زراعتی فعلاً در آن نیست اگرچه صاحبانش راضی نباشند نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشكال ندارد، و در زمینهای زراعتی هم كه نزدیك شهرها و روستاها واقع شده اند و دیوار ندارند اگرچه در مالكین آنها صغیر و دیوانه باشد نماز خواندن و عبور كردن و تصرّفات جزئی دیگر كه مضرّبه محصول زمین نباشد اشكال ندارد، ولی اگر یكی از صاحبانش ناراضی باشد تصرّف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوّم:
استقرار است.
مسأله 898 ـ مكان نمازگزار باید آرام و بدون حركت باشد، لذا نماز در وسائل نقلیه ای كه در حال حركت باعث تكان خوردن و عدم آرامش انسان می شود باطل است. مگر در زمان ناچاری ـ مثلاً تنگی وقت ـ كه در این صورت نیز باید تا جایی كه می تواند شرایط نماز را رعایت كند و هنگام حركت و تكان خوردن چیزی نخواند و هرگاه وسیله نقلیه تغییر مسیر داد خود را به سمت قبله بچرخاند.
مسأله 899 ـ نماز خواندن در وسائل نقلیه ای كه موجب حركت و تكان
[155]
خوردن انسان نمی شود و انسان در آن وسائل آرامش دارد; مثل كشتی، هواپیما، قطار با رعایت شرایط نماز، مثل قبله، اشكال ندارد.
مسأله 900 ـ نماز روی خرمن گندم و جو و تپّه ای از رمل و مانند اینها كه نمی شود استقرار پیدا كرد باطل است، امّا اگر حركت كم باشد كه بتوان واجبات نماز را انجام داد و شرایط دیگر را رعایت كرد مانع ندارد.
مسأله 901 ـ در جائی كه به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیّت و مانند اینها اطمینان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر به امید تمام كردن شروع كند اشكال ندارد و اگر به مانعی برنخورد نمازش صحیح است، و در جائی كه ماندن در آن حرام است (مثلاً جائی كه خطر خراب شدن سقف یا ریزش كوه یا تصادف و...) نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است لیكن مرتكب حرام شده است. و همچنین روی چیزی كه ایستادن و نشستن روی آن حرام است مانند فرش یا روزنامه ای كه اسم خدا و آیات قرآن بر آن نوشته شده نباید نماز بخواند ولی اگر خواند نمازش صحیح است امّا مرتكب حرام شده است.
مسأله 902 ـ بودن مرد با زن نامحرم در جای خلوت كه دیگری نمی تواند به آنجا وارد شود خلاف احتیاط است و احتیاطاً در آنجا نماز نخوانند ولی اگر یكی از آنها مشغول نماز باشد و دیگری وارد شود نماز او اشكال ندارد.
مسأله 903 ـ نماز خواندن در محلّی كه مجلس گناه است مثلاً در آنجا شراب می نوشند، قمار می كنند، غیبت می كنند یا تار و مانند آن می زنند، خلاف احتیاط است.
مسأله 904 ـ احتیاط واجب آن است كه در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب را نخوانند ولی در حال ناچاری مانع ندارد.
مسأله 905 ـ خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد بلكه مستحب است در داخل خانه كعبه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند.
شرط سوّم:
در جائی نماز بخواند كه بتواند واجبات نماز را انجام دهد.
مسأله 906 ـ در جائی كه سقف آن كوتاه است و نمی تواند در آنجا راست
[156]
بایستد یا به اندازه ای كوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد نباید نماز بخواند، و اگر ناچار شود كه در چنین جائی نماز بخواند باید قدری كه ممكن است قیام و ركوع و سجود را بجا آورد.
مسأله 907 ـ انسان باید رعایت ادب را بكند و جلوتر از قبر پیغمبر و امام(علیه السلام)نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد حرام است و نماز هم باطل است، امّا مساوی قبر مطهّر معصوم نماز خواندن باطل نیست گرچه احترام معصوم و رعایت ادب پسندیده و خوب است.
مسأله 908 ـ اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهّر معصوم حائل باشد كه بی احترامی نشود اشكال ندارد ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه ای كه روی آن افتاده كافی نیست.
شرط چهارم:
موجب نجاست لباس و بدن نمازگزار نشود.
مسأله 909 ـ مكان نمازگزار اگر نجس است نباید به طوری تر باشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد مگر نجاستی باشد كه در نماز معفوّ است. ولی جائی كه پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد در صورتی كه خشك هم باشد نماز باطل است، و احتیاط مستحبّ آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
شرط پنجم:
مرد بر زن مقدم باشد.
مسأله 910 ـ در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد و بهتر است جای سجده زن از جای ایستادن مرد كمی عقب تر باشد، بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است و در این حكم بین محرم و نامحرم یا زن و شوهر تفاوتی ندارند، و همینطور بین نماز واجب و مستحب فرق ندارد.
مسأله 911 ـ اگر زن در كنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است امّا اگر یكی قبلاً وارد نماز شده باشد نماز او صحیح است ولی نماز دوّمی باطل است.
[157]
مسأله 912 ـ اگر میان مرد و زن دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد كه یكدیگر را نبینند یا بین آنها ده ذراع كه تقریباً 5 متر است فاصله باشد نمازشان صحیح است.
مسأله 913 ـ اگر زن در طبقه دوّم نماز بخواند گرچه جلوتر یا مساوی مرد باشد نمازش صحیح است حتّی اگر ارتفاع كمتر از 10 ذراع یعنی كمتر از پنج متر باشد.
شرط ششم:
مسطح بودن مكان نمازگزار.
مسأله 914 ـ جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او نباید بیش از چهار انگشت بسته پست تر یا بلندتر باشد و احتیاط واجب آن است كه از سر انگشتان پا هم بیشتر از این پست و بلندتر نباشد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مستحب است
مسأله 915 ـ در شرع مقدّس اسلام بسیار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است و بعد از آن مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و بعد مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدّس و بعد مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محلّه، و بعد از مسجد محلّه، مسجد بازار است.
مسأله 916 ـ برای زنها بهتر آن است كه نماز را در خانه و اطاق اختصاصی خود بخوانند. ولی اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند بهتر است در مسجد نماز بخوانند، و اگر راهی برای یادگرفتن احكام و مسائل اسلامی جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
مسأله 917 ـ نماز در حرم امامان «(علیهم السلام)» مستحب بلكه بهتر از مسجد است. و نماز در حرم مطهّر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر دویست هزار نماز است.
مسأله 918 ـ زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد مستحّب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد مكروه است در غیر مسجد نماز بخواند.
مسأله 919 ـ مستحب است انسان با كسی كه از روی بی اعتنائی به مسجد
[158]
مسلمانها حاضر نمی شود رابطه دوستی برقرار نكند، با او غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسایه او نشود، از او زن نگیرد و به او زن ندهد.
جاهایی كه نماز خواندن در آنها مكروه است
مسأله 920 ـ نماز خواندن در موارد زیر مكروه است: حمّام، زمین نمكزار، مقابل انسان، مقابل دری كه باز است، در جادّه و خیابان و كوچه اگر برای كسانی كه عبور می كنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام و نماز باطل است، مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه و هرجا كه كوره آتش باشد، مقابل چاه و گودالی كه محلّ بول باشد، روبروی عكس و روبروی مجسمه چیزی كه روح دارد مگر آنكه روی آن پرده بكشند، در اطاقی كه جُنُب در آن باشد، در جائی كه عكس باشد اگرچه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر و در قبرستان.
مسأله 921 ـ كسی كه در محلّ عبور مردم نماز می خواند، یا كسی روبروی اوست مستحبّ است جلوی خود چیزی بگذارد كه میان او و آنها حائل گردد حتّی اگر عصا، تسبیح یا ریسمانی باشد.